گچبری پس از پایان عملیات گچ کاری و سفید کاری انجام میشود. مرغوبیت گچ تاثیر بسیار زیادی بر کیفیت گچبری دارد؛ چرا که در صورت نامرغوب بودن گچ، ظریف کاری روی آن به خوبی پیاده نمی‌شود. به همین دلیل، در انتخاب گچ باید دقت زیادی شود. برای انجام گچبری دستی، از ملات گچی منعطف استفاده میشود تا استاد گچبر بتواند با ابزار و توانایی خود طرح های مورد نظرش را روی آن پیاده کند. از دیگر نیازمندی‌های انجام کار، تهیه ابزار مخصوص گچبری دستی است تا بتوان گچبری دستی را با ظرافت انجام داد.
گچبری دستی چیست؟
گچبری دستی ابتدا گچ را به صورت مایع درست می کنند.محلول گچ و آب تا جایی که تبدیل به جامد می شود .قبل از انجماد به خمیری انعطاف پذیر تبدیل می شود که صورت و اسکلت هنری در آن زمان و در آن حالت گچ به دست گچبر صورت می پذیرد.پس ار جامد شدن سخت نباشد و حالت پنیر مانندی را داشته باشد.
هنرمند گچبر با ابزار با نیروی دست به راحتی بر روی گچ کار کند.کنده کاری یا گچبری عمقی را روی آن انداخته و با وسایل گچبری از قبیل دم بر ،نقاله،پرگار،بومخوار و کاردک،طرح مورد نظر را می برند ،گچ در همان حالت سفت می شود و گچبر شروع به پرداخت آن می کند و پستی و بلندی ها و ریزه کاری های آن را با ابزار خاص خود و با استفاده از ذوق و سلیقه ی خود انجام می دهد.
مراحل اجرای گچبری دستی
به طور کلی، می‌توان مراحل اجرای گچبری دستی را به صورت زیر بیان کرد.
- ابتدا استاد گچبر نقشه فضای مورد نظر را طراحی می‌کند.
- بعد گچ اندازی می‌کند.
- نقشه را روی کار گرته می‌کند.
- شروع به دمبر زدن می‌کند.
- قلم می زند.
گچبری دستی سقف
زیبایی سقف‌ها تاثیر زیادی روی زیبایی هر ساختمانی دارد. گچبری دستی می‌تواند زیبایی خاصی به سقف بدهد. گچبری سقف را می‌توان با ابزار از پیش آماده انجام داد؛ اما بهتر است که از روش دستی برای این کار استفاده شود. زیر که در چنین شرایطی انعطاف پذیری بیشتری برای کارفرما و گچبر جهت پیاده سازی طرح های مختلف روی سقف وجود خواهد داشت.
گچبری دستی دیوار
بخش زیادی از هر ساختمان را دیوارها تشکیل می‌دهند، پس زیبایی دیوارها اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر چه دیوارپوش‌های متنوعی وجود دارد؛ اما باز هم استفاده از هنر دست برای طراحی و گچبری دیوار مزایای خود را دارد. استفاده از گچبری دستی می‌تواند با ایجاد طراحی اختصاصی، زیبایی دیوار را دو چندان کند.
گچبری دستی ستون
گچبری دستی ستون از گذشته تا به امروز، مرسوم بوده و زیبایی خاصی به خانه می‌بخشد. انواع گچبری ستون شامل ستون گرد، ستون مربع و غیره است. از نظر موقعیت هم می‌تواند ستون وسط پذیرایی، در آشپزخانه و یا کنار دیوار باشد.
گچبری دستی دور لامپ
گچبری در پیرامون لوستر و لامپ، زیبایی آن‌ها را دو چندان می‌کند و محیط خانه را هم زیباتر می‌کند. گچبری دستی دور لامپ و لوستر، بر اساس سلیقه افراد قابل انجام است و می‌تواند تاثیر زیادی روی زیبایی سقف داشته باشد. از طرفی نوری که از طریق لوستر یا لامپ روی گچبری تابیده می شوند، زیبایی آن را بیشتر هم می‌کند. برای انجام گچبری دور لوستر، می توان از سبک‌های مختلفی استفاده کرد که هر کدام زیبایی خود را دارند.
انواع گچبری دستی
گچبری دستی به روش‌های مختلفی قابل انجام است. هر روش، با توجه به نوع کار انتخاب میشود که در ادامه به معرفی هر یک از این سبک‌ها خواهیم پرداخت.
- گچبری لایه‌ای
در صورتی که بخواهید در گچبری دستی از رنگ‌های مختلفی استفاده کنید، این روش می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. برای انجام گچبری لایه‌ای، عملیات زیرسازی را با گچ زنده به پایان می‌رسانند و بعد آن را پرداخت کرده و صاف می‌کنند. سپس با ملات گچ کشته لایه‌ها را یکی یکی روی آن اجرا می‌کنند. توجه داشته باشید که ضخامت هر لایه نباید بیش از 2 میلی‌متر باشد، در غیر این صورت ممکن است گچ ترک بخورد.
- گچبری کشته بری
این روش در سه مرحله اجرا میشود. در ابتدا آسترکشی می‌کنند. سپس گچ نرمه را به ضخامت 2 میلی متر روی آن قرار می‌دهند. در پایان طرح مورد نظر را روی گچ نرمه پیاده سازی می‌کنند.
- گچبری مشبک
در این روش، ابتدا یک لایه نازک گچ را در حد فاصل حدود 20 سانتی متر ایجاد کرده و صبر می‌کنند تا ملات گچ سفت شود. سپس، طرح مورد نظر را روی آن ایجاد می‌کنند. در پایان حفره‌هایی را در طرح خالی می‌کنند تا طرح نهایی حالت تور مانند به خود بگیرد. توجه داشته باشید که انجام گچبری مشبک نیاز به مهارت و دقت بالایی دارد.
- گچبری برهشته
برهشته به معنی برجسته است. در این سبک، طرح‌ها و خطوط به صورت برجسته هستند.
- گچبری تخمه کن
این روش به کمک یک گچ بسیار نرم انجام میشود. برای این منظور، ابتدا گچ را به شدت الک کرده، سپس از آن ملات مورد نیاز برای اجرای طرح خود را تهیه می‌کنند.
انواع سبک گچبری دستی
- گچبری دستی به سبک سنتی
سبک گچبری سنتی، بیشتر یادآور طرح باغ و بهشت روی طاقچه، سقف و دیوار است. همچنین در این سبک، طرح‌هایی به سبک گل و پرنده اجرا می‌کنند. رنگ در سبک سنتی، جایگاه ویژه‌ای داشت. در گذشته استفاده از رنگ‌های سبز، طلایی و قرمز در گچبری سنتی بسیار متداول بوده اما امروزه، در این سبک، تنوع رنگ‌ها بیشتر شده و متناسب با سبک ساختمان انتخاب می‌شوند.
- گچبری دستی به سبک کلاسیک
گچبری کلاسیک دارای اصول و حاشیه های مشخص و نقش و نگار زیاد بوده و با طراحی ظریف و جزئیات همراه است. در این سبک، طرح‌ها کاملا متقارن بودن و در پایان، معمولا یک اثر هنری خلق میشود. طرح‌های گیاهی و انسانی در گچبری‌های کلاسیک، بسیار رایج و مجبوب است. همچنین استفاده از نقوش انتزاعی نیز در آن دیده میشود. گچبری کلاسیک بیشتر در بخش‌هایی چون سالن پذیرایی و عمارت‌های لوکس استفاده میشود.
- گچبری دستی به نئوکلاسیک
گچبری نئوکلاسیک را می‌توان مدرن شده سبک کلاسیک برشمرد. در واقع نئوکلاسیک حد میانه مدرنیته و کلاسیک است. ضرورت ایجاد فضاهایی که گچبری کلاسیک پاسخگوی نیاز آن‌ها نبود، طراحان را به سمت خلق گچبری نئوکلاسیک کشاند. گچبری نئوکلاسیک با ایجاد تغییراتی در سبک کلاسیک، طراحی متناسب با این فضا ها را به وجود آورد. در گچبری نئوکلاسیک، شلوغی و پیچیدگی سبک کلاسیک کاهش یافته و نقوش به سمت سادگی رفته‌اند. علاوه بر این، انتزاع بیشتری در طرح‌ها دیده میشود.
- گچبری دستی به سبک مدرن
گچبری مدرن به بی‌حاشیه و بی‌قاعده بودن در طراحی معروف است. در این سبک، طرح‌هایی از حیوانات و حتی نقوش حیوانات خیالی دیده میشود. از نقوش انتزاعی هم در گچبری مدرن استفاده میشود. در گچبری مدرن یا قطعات گچبری پیش ساخته مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا در حین ساخت و بازسازی سقف و دیوار، گچبری دستی انجام میشود.گچبری مدرن برای خانه‌های هوشمند و جدید می‌تواند گزینه بسیار خوبی باشد.
معایب گچبری دستی
با وجود مزایای بسیار زیاد و ارزشمندی گچبری دستی در ساختمان، می‌توان معایبی را نیز نسبت به آن وارد کرد. البته این معایب نه تنها ارزش این کار را پایین نمی‌آوردند، بلکه همین مسائل دلایلی برای اجرای آن هستند. اما در صنعت ساختمانی، چنین مسائلی را به عنوان معایب یک سبک کاری می‌شناسند. در ادامه به مزایای گچبری دستی نیز خواهیم پرداخت؛ اما بیایید ابتدا دو مورد از معایب این کار را با هم بررسی کنیم:
- هزینه بیشتر گچبری دستی نسبت به پیش ساخته
هزینه گچبری دستی بیشتر از روش پیش ساخته است.زیرا استاد گچبر تمامی آیتم ها را با دستان هنرمند خود اجرا می کند و ساعت برای طراحی و اجرا زمان میگذارد تا اثری زیبا و چشم نواز از خود به جای بگذارد.
- زمان اجرای بیشتر گچبری دستی نسبت به پیش ساخته
در گچبری دستی نقش و مدل‌ها توسط گچبر انجام می شود که از سرعت عمل کمتری نسبت به پیش ساخته برخوردار است. البته لازم به ذکر است که در سبک دستی اگر از گچبری‌های پیچیده و سنگین استفاده شود، اجرای این طرح‌ها زمان بر خواهد بود؛ اما برای اجرای طرح های ظریف و ساده، مدت زمان کمتری مورد نیاز است.
مزایای گچبری دستی
در خصوص مزایای گچبری دستی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طرح‌های اختصاصی و متناسب با فضا
در این روش، هر طرح منحصرا برای همان فضا طراحی میشود. علاوه بر این، طراحی می‌تواند کاملا متناسب با سلیقه کارفرما اجرا شود. همچنین، امکان ایجاد رنگ بندی‌های متنوع‌تر و متناسب با دکوراسیون داخلی ساختمان در گچبری دستی وجود دارد که می‌تواند بر اساس سلیقه کارفرما انتخاب شود.
- یکپارچگی طرح‌ها با سقف و دیوار
طرح‌ها چون درجا اجرا می‌شوند، روی کار به خوبی فیکس شده و جدا از سقف و دیوار به نظر نمی‌رسند، به ویژه این موضوع در مواردی که سقف و دیوار صاف نبوده و دارای پستی و بلندی‌هایی باشند، اهمیت دارد.
- کیفیت بیشتر نسبت به پیش ساخته
در صورتی که گچبر از مهارت بالا و سلیقه خوبی برخوردار باشد، نتیجه کار از لحاظ کیفیت اجرا بهتر از روش پیش ساخته خواهد بود. از طرفی طرح‌هایی که به صورت مستقیم و با هنر دست روی سقف اجرا می‌شوند، قابل مقایسه با با طرح‌های از پیش ساخته نیستند.
گچبری دستی یا پیش ساخته؟
یکی از رایج ترین سوالاتی که در رابطه با اجرای گچبری پرسیده می شود این است که کدام روش اجرا را انتخاب کنیم. هر کدام از این روش ها ویژگی های متفاوتی دارند و شما می توانید با بررسی آن ها مناسب ترین روش را انتخاب نمایید. گچبری به روش پیش ساخته از قیمت مناسب تری برخوردار است اما نباید توقع داشته باشید که طراحی منحصر به فرد و خاصی را شاهد باشید. زیرا طرح و مدل مورد نظر شما با همان کیفیت در بسیاری از فضاهای دیگر نیز اجرا می گردد.
گچبری دستی تلفیقی از تخصص و هنر است که می تواند نتیجه ای خارق العاده به همراه داشته باشد. ظرافت و زیبایی حاصل از این روش به هیچ عنوان با روش پیش ساخته قابل مقایسه نیست. البته فراموش نکنید که گچبری دستی به دلیل ظرافت و حساسیت بالایی که دارد باید حتما توسط گروه متخصص و باتجربه اجرا شود. به طور کلی اگر می خواهید یک گچبری خاص و منحصر به فرد را در فضای خانه خود اجرا کنید، گچبری به روش دستی بهترین انتخاب برای شما محسوب می شود.
