
گچکاری،دکوراسیون و معماری غربی اروپایی
- 23/07/1397 20/02/1400
- 7421 نفر
تمامی هنرهای گچبری انتزاعی که در اروپا شکل گرفته است با توجه به سیر تاریخی آن این طور به نظر می رسد که همه ی آن سبک ها از سبک خاصی به نام گچبری فیگورائیو پیروی می کردند.
پس از ظهور اسلام در ایران با توجه به حفظ دوام آن و گسترش آن در سبک کاخ سازی در ایران تغییراتی در آن به وجود آمد. به عنوان مثال در سبک گچ بری تغییراتی به وجود آمد و به گچبری مدرن تغییر یافت.
دوران صفویه به دلیل آن که به دوران ما نزدیک می باشد و با توجه به تغییر نگرش و تفکر پادشاهان از آن زمان به بعد کاخ هایی که در آن زمان ساخته شده است هم اکنون در شهرهای مختلف ایران باقی مانده است. بیشتر این کاخ ها در دوران شاه عباس اول به سبک گچبری مدرن ساخته شده است که در شهر اصفهان واقع شده است. هم چنین در دوران صفویه هم که پایتخت آن قزوین بود برای کاخ سازی در آن شهر از گچ بری جدید و مدرن استفاده می کردند.
ارتباط هنری معماری با گچبری مدرن
هنر گچبری مدرن زوایا و ابعاد مختلف و گوناگونی دارد که می توان آن را مورد بررسی قرار داد. اما آن گونه که به نظر می رسد هنر گچبری مدرن در اوایل قرن بیستم بسیار گسترش یافت و خواستگاه هنر معماری در ایران بود.
از مهم ترین دست آوردهای هنر مدرن در ایران گچبری انتزاعی می باشد که سبک گچبری مدرن را وارد ایران نمود. به همین دلیل این موضوع تحولی می باشد که اهمیت آن کمتر ازانقلاب صنعتی نمی باشد. همچنین در حوزه زیبایی شناسی در سبک معماری هنر گچبری مدرن انتزاعی تحول بسیاری را در آن به وجود آورد.
تمای هنرهای گچبری انتزاعی که در اروپا شکل گرفته است با توجه به سیر تاریخی آن این طور به نظر می رسد که همه ی آن سبک ها از سبک خاصی به نام گچبری فیگورائیو پیروی می کردند. کشیدن طرح گچبری و نقش آن و ساخت آن توسط کارگران با توجه به گفته های رئالیسم ، پس از ظهور امپرسیوئیسم دچار تغییراتی شد . اگرچه همچنان از گذشته محتوای آن تا امروز باقی مانده است.
امپرسیوئیسم
تجربه ای که در هنر گچبری و رنگ و نور آن به وجود آورد به صورت عملی امپرسیوئیسم می باشد. رفته رفته با وساطت هنرمندان و دست بردن در طرح و نقش آن سیر جدیدی در هنر گچبری به وجود آمد و آن را به هنرگچبری مدرن انتزاعی تبدیل می نمود. هنرمند نقاش علاوه بر آن که انتقال طرح خود بر روی گچبری مدرن را نیز انجام می داد بلکه با بیان نظرات و احساسات خود ،دیدگاه خود را نیز بیان می نمود. در پایان کار این هنر احساسات و دیدگاه خود را بر روی طرح بیرونی گچبری مشاهده می نمود. اما هنوز آثار و طرح بیرونی گچبری دستی او با دنیای بیرون ارتباط برقرار نکرده بود. و آن گونه بود که هنر گچبری مدرن انتزاعی به طور تدریجی تغییراتی را در این شیوه به وجود آورد و باعث ظهور تحولی جدید در سبک هنر گچبری سنتی شد.
در معماری اجزاء با یک دیگر و با تمامیت اثر رابطه وهماهنگی دارند رابطه اجزاء باهم و گنجانیدن انها در یک قالب که در همه آثار نمایان است یک کالبد فزیکی از اصل دین اسلام یعنی توحید است
در تزیینات گچبری از شیوه برهشته که بسیار پر کار است میتوان استفاده نمود که اغلب شامل نقوش اسلیمی گل و برگ می باشد که در میان این نقوش میتوان ایات مبارکه قران کریم را به نگارش در اورد . این شیوه گچبری بسیار بر جسته است به گونه ای که قسمتهای گچبری شده بسیار بیرون زده نشان داده می شود .
خصوصیات دکوراسیون داخلی به سبک ویکتوریایی
هر سبک از طراحی داخلی دارای خصوصیاتی منحصربهفرد است که آن را نسبت به سبکهای دیگر متمایز میکند. سبک ویکتوریایی نیز از آن دسته سبکهایی است که به جزئیات توجه ویژهای دارد و در آن، از طراحیهای خاصی بهره میبرند.
با وجود اینکه حدود دو قرن از پیدایش این سبک میگذرد، اما هنوز هم بسیاری از مردم به دنبال شناخت آن هستند تا بتوانند در طراحی داخلی از آن استفاده کنند. این خصوصیات شامل مواردی مانند شکل دیوارها و تزئینات داخلی و … میشوند. در زیر به دکوراسیون فضاهای مختلف منزل در طراحی داخلی سبک ویکتوریایی اشاره خواهیم کرد. مبلمان و اثاثیه در دکوراسیون داخلی ویکتوریایی
در طراحی داخلی به سبک ویکتوریایی از مبلمانی دارای خمیدگی بسیار با دکمههایی شبیه به الماس، دستهها و پایههای حکاکی شده استفاده میکنند. از وسایل تزئینی و اثاثیه با ارزش و گرانبهایی همچون مجسمههای نیمتنه، نقاشیهای قاب گرفتهشده، پارچههای گرانقیمت طرحدار و شیشههای رنگی بهره میبرند.
الگوها
در خانههایی که از سبک ویکتوریایی در طراحی دکوراسیون استفاده میکنند معمولاً از پارچههایی با الگوهای گل و گیاهان و جانوران بهره میبرند.
پردهها و فرشها
یکی از ویژگیهای اصلی این سبک، پردهها هستند. طراحان سبک ویکتوریایی به دلیل اینکه نور آفتاب را برای بدن انسان مضر میدانستند، از پردههایی با رنگ تیره، ضخیم و دارای جنس مخمل، در این سبک از دکوراسیون داخلی استفاده کردند. یکی دیگر از بخشهایی که در سبک طراحی دکوراسیون ویکتوریایی باید به آن توجه شود استفاده از فرشهای شرقی در قسمتهای مختلف خانه مانند اتاق نشیمن و اتاقخوابها است.
رنگها
در دکوراسیون ویکتوریایی از رنگهایی نظیر زرشکی، میشی، قهوهای تیره، سرمهای و ارغوانی بهره میبرند که بسته به سلیقه میتوان از آنها در طراحی دکوراسیون داخلی استفاده کرد.
پارچهها
یکی از بخشهایی که سبب ایجاد هماهنگی بین وسایل منزل میشود، بهکارگیری پارچه مناسب برای مبلمان و سایر لوازم است. در دکوراسیون داخلی به سبک ویکتوریایی از پارچههای هماهنگ با کاغذدیواری یا رنگ دیوار میتوان استفاده کرد.
شومینهها
شومینههای ساختهشده از سنگ مرمر یکی از خصوصیات سبک دکوراسیون ویکتوریایی به شمار میرود. بهطورمعمول این شومینهها را در اتاق نشیمن و اتاقخوابها قرار میدهند.
گچبریها و قرنیز دیوارها
یکی دیگر از خصوصیات این سبک گچبریها و قرنیز دیوارها است. در این سبک از دکوراسیون داخلی گچبریهای زیبا روی دیوارها و سقف به چشم میخورد که فضایی زیبا و چشمنواز را خلق میکند.
گچکاری رنسانس بریتانیایی
اکثر آثار استاندارد در تاریخ گچکاری تزئینی در این کشور از دهه های اولیه قرن بیستم می باشد و مطالب بسیار جدید مربوط به تاریخ معماری قرن شانزدهم از زمانی پرده برداری می کند که در نوشته ها ذکر شده است با تمرکز بر روی کار گچکارهای لندن، می توان شواهدی مستند برای درک این که در پایتخت چه اتفاقی می افتده- برجستگی ایده ها و مدهای جدید در دکوراسیون داخلی همانند هر چیز دیگری در این دوره- و چگونگی انتشار این “سبکهای لندنی” به سایر نقاط کشور به دست آورد.
“لندن” برای اهداف این مطالعه به راحتی مورد تفسیر قرار گرفته است و شامل لندن بزرگ امروز می شود. این نکته را می توان در زمینه های عملی تصدیق کرد، زیرا گچکاری بسیار کمی در شهر لندن باقی مانده است و می توان نشان داد حتی در دوره الیزابت و اوایل دوره استوارت، تاثیر گسترش شهر بسیار فراتر از دیوارهای قدیمی آن بود. در اواسط قرن شانزدهم، بیست و پنج بخش در شمال تامز وجود داشت و از آنها، نوزده بخش در داخل دیوارهای قرون وسطی قرار داشتند، دو بخش به طور کامل در خارج بودند و چهار بخش آن ها را احاطه کرده بودند. علاوه بر این، در سال ۱۵۵۰، شهر اختیار قانونی بخش جنوبی را به دست گرفت؛ این بخش در میان تامز در سوری بود که تبدیل به پل Ward Without شد. لندن در حال حاضر به مراتب از نظر مساحت سنتی رشد کرده است و اختیار قانونی شرکت های لیورینگ مانند شرکت گچکاران توسط امتیاز سازمانی دو مایل نسبت به شهر گسترش یافته است.
در مرز غربی، شهر لندن در مجاورت شهر در حال توسعه وستمینستر، خانه دادگاه سلطنتی، پارلمان و قوه قضائیه قرار داشت و تبادل بسیار زیادی بین دو شهر وجود داشت؛ به ویژه در زمینه نیروی کار درگیر در معامله ساختمان. هر دو در اطراف Middlesex قرار گرفته و به صورت نقشه فرعی بر روی نقشه شهرستان در اطلس John Speed’s (تاریخ ۱۶۱۱) نشان داده شده است.
در اوایل قرن هفدهم، لندنی های ثروتمند، شهروندان و روستاییان، به دنبال مسکن های برون شهری بودند که به خانه های شهرشان در Middlesex ، Essex، Kent و Surrey، سرتاسر رودخانه تامز و بزرگراه شمال، مسیرهای حمل و نقل در داخل و خارج از پایتخت نیز دسترسی داشته باشند. این خانه ها توسط صنعتگران لندن ساخته و تزئین شده اند و مواد آرشیوی که برای آثار سلطنتی باقی مانده است و شرکت گچکاران لندن پایه مستندات برای بررسی فعالیت های آنها را فراهم می کند.
تعداد بسیار کمی از نمونه های گچی باقی مانده از این دوره تحت تحلیل آزمایشگاهی قرار گرفته و سوابق آثار سلطنتی منابع ارزشمند برای شناخت مواد استفاده شده و انواع گچکاری است. اینها به طور کامل در کتابهای روزانه خاص نگهداری شده توسط کارگزار آثار در هر منطقه سلطنتی که تنها از نیمه اول قرن شانزده میلادی باقی مانده است، توصیف می شود اما این کتاب ها تصویری «بهترین تجربیات» این دوره را ارائه می دهند. پس از ،۱۵۴۷ تغییر در روش های حسابداری برای آثار سلطنتی به این معنا بود که کتاب های خاص به خلاصه های سالانه برای هیئت مدیره و دفتر حسابرسی افزوده شده است.
برای کار روزمره، خلاصه حسابها کمتر از کتابهای خاص آموزنده هستند و برای توصیف اولیه کار انجام شده در یک منطقه (به اختصار به Prelims) معمولا اشاره نکردن به کار گچکاری طبیعی است، اگر چه «گچکاری» در بین مشاغل ذکر شده است. هرچند این امر به طور فزاینده ای توسط انجام « وظیفه» جبران می شود (زمانی که برای یک کار خاص نه روزانه پرداخت می شود)، که این امر منعکس کننده وضعیت رو به رشد آنها در آثار سلطنتی می باشد.
اطلاعات در مورد مواد مورد استفاده مفید است، زیرا در غیر این صورت هیچ وسیله ای برای دانستن اینکه خرید آهک و شن و ماسه برای گچکارها و ساختمان سازها مانند بنا، معمار یا کاشی کار که از ملات آهک استفاده می کرده اند مفهوم بوده است یا خیر، وجود نداشت.
منبع اصلی شواهد مستند برای گچکار توسط سوابق باقی مانده از شرکت گچکاران لندن، که اکثریت آن توسط گروه دست نوشته های کتابخانه گیلدهل نگهداری می شود، فراهم می شود. اگر چه آنها به هیچ وجه کامل نیستند، دارای شواهدی برای کارکنان و شیوه های کار آنها در قالب مقررات، لیست های ردیف (ثبت پرداخت هزینه عضویت سه ماهه) و کتاب های دادگاهی هستند. علاوه بر نقش غالب آنها در زندگی سیاسی و اجتماعی شهر، شرکتهای لیوورینگ برای زندگی اقتصادی پایتخت بسیار حیاتی بودند. آنها ساختارهایی را پیشنهاد دادند که برای تنظیم بازار کار، حفظ استانداردهای تولید و ارتقاء قوانین به نفع تجارت و یا صنایع دستی بود و شرکت گچکاران در تمام این زمینه ها فعال بود.
اگرچه در طول قرن های مداخله چیزهای زیادی از بین رفته است، بازمانده های باستانی از قرن هفدهم به بعد نشان می دهد از قبل از ویرانی نمونه هایی ثبت شده است. و کل سقف از قرن بیستم باقی مانده است. این مناطق در انتهای Gazetteer ذکر شده اند. آثار لندن با احتساب خانه هایی که به وسیله گچ بری Knole، Kent یا Hatfield House، Hertfordshire ساخته شده است، گسترس می یابد.
آشنایی با سبک های معماری معروف تاریخ اروپا
وقتی به اروپا سفر میکنید بخش زیادی از جاذبههای پیش رویتان در دسته معماری تاریخی قرار میگیرند. طی قرنها سبکهای متنوعی از معماری در اروپا شکل گرفتند که در این مقاله به معروفترین آنها پرداختهایم.
مسافرینی که به زودی قرار است از یکی از کشورهای اروپایی دیدن کنند، بد نیست درباره سبکهای گوناگون و خیره کننده معماری کشورهای آن اطلاعاتی کسب کنند تا به هنگام بازدید از بناهای مهم مانند کلیساها، کاخها و سایر ساختمانها، درک بهتری از ویژگیها و روح حاکم بر ساختار آنها داشته باشند. البته معرفی تمام این سبکها در یک مقاله ممکن نیست اما تلاش کردیم تا ویژگی معروفترینِ آنها را برایتان به صورت اجمالی توضیح دهیم.
۱. کلاسیک
معماری کلاسیک، اثر جاودانهی عصر طلایی یونان و رم باستان، ریشهی اصلی شکلگیری سبکهای معماری پس از آن است. تناسبات از ارکان اصلی این سبک میباشد. در این دوره انواع ستونسازی وارد حیطه ساختمانها شد که مهمترین آنها «دوریک» و «یونیک»، الهام گرفته از تناسبات بدن انسان بودند. معماران طراحی فضاهای شهری بسیار جدی گرفتند و آکروپلیسها عضوی از شهرهای یونانی شدند. معابد سنگی، آمفی تئاترهای روباز و فضاهای جمعی شهری مثل آگوراها که محل تجمع و برگزاری مراسمها بودند، از مهمترین یادگارهای دورهی کلاسیک در تاریخ معماری جهان هستند.
۲. بیزانسی
سبک معماری بیزانسی متعلق به امپراطوری بیزانس بوده و عناصر معماری یونان و روم را منعکس میکند. این سبک از زمان بازسازی شهر بیزانتیوم توسط کنستانتین کبیر شکل گرفت که بعدا به کنستانتینوپل (قسطنطنیه) تغییر نام داد. در این سبک از پیچیدگیهای هندسی به وفور استفاده میشد و سنگ در تزئینات جای خود را به آجر و گچبری داد. علاوه بر آن به جای حکاکی از موزاییک کاری بهره میگرفتند. گنبدهای پیچیده بر روی ستونهای بزرگ قرار داشتند و پنجرههای نورگیر متعددی فضا را روشن میکردند.
۳. کارولنژی
سبک معماری کارولَنژی سبکی مختص شمال اروپا بود که به آن پیشا رمانسکی هم میگفتند. این سبک در اواخر قرن ۸ و اوایل قرن ۹ شکل گرفت که در آن زمان خاندان کارولنژیان سیاست غرب اروپا را در اختیار داشت. میل به تقلید از معماری رومی در این سبک کاملاً قابل تشخیص بوده و ویژگیهایی از اوایل مسیحیت و معماری بیزانس هم در آن به چشم میخورد.
۴. رمانسک
معماری «رمانسْک» مربوط به دوران قرون وسطی در اروپا بوده و بیشتر با طاقهای نیم دایرهاش شناخته میشود. تاریخ شروع مشخصی برای این سبک پیدا نشده اما احتمالاً از قرن ۶ تا ۱۱ شکل گرفته است. در قرن ۱۲، سبک رمانسک تبدیل به سبکی دیگر به نام گوتیک شد که به خاطر طاقهای نوک تیز شهرت دارد. نمونههای این سبک معماری در قسمتهای مختلف اروپا وجود داشته و اولین سبک معماری بومی اروپا از زمان معماری امپراطوری روم به شمار میرود. در سبک رمانسک، ترکیبی از ویژگیهای معماری باستانی روم و بیزانسی به چشم خورده و دیوارهای ضخیم، طاقهای گرد، ستونهای بزرگ، برجهای بلند و گذرگاههای طاقی دکوراتیو از سایر ویژگیهایش هستند.
۵. گوتیک
سبک معماری گوتیک در دوران اوج و پایان قرون وسطی در اروپا رواج یافت. این سبک که وارث ویژگیهای رمانسک بود بعدتر به سبکی به نام رنسانس تبدیل گشت. تولد آن را میتوان در قرن ۱۲ فرانسه جستجو کرد و تا قرن ۱۶ نیز به حیات خود ادامه داد. از ویژگیهای بارز این سبک، طاقهای نوک تیز، ستونهای قوسی و سقفهای دندهای هستند. این سبک معماری را در بسیاری از کلیساهای جامع و صومعههای اروپایی میتوانید ببینید. البته در قلعهها، کاخها، ساختمانهای شهرداری و غیره نیز آن را به کار بردهاند.
۶. رنسانس
سبک معماری رنسانسی اروپا در بین قرن ۱۴ تا ۱۷ مورد استفاده بود و آن را در مناطق گوناگونی میتوانید ببینید. در این سبک، عناصر مشخصی از معماری یونان باستان و روم به چشم خورده و روح متریالیسم را منعکس میکند. محل تولد سبک معماری رنسانسی درفلورانس بود و خیلی زود به شهرهای دیگر ایتالیا نیز سرایت کرد. از ویژگیهای مهم معماری رنسانسی میتوان به تقارن، تناسب، هندسه و نظم بین اجزا اشاره کرد که همگی بویی از هنر کلاسیک باستانی را میدهند. نظم حاکم در ستونها، ستوننماها و چهارچوبها در کنار سیستم پیچیده تقسیمی که در قسمتهای گوناگون بنا به کار گرفته میشد بسیار قابل توجه هستند.
۷. باروک
سبک معماری باروک از اواخر قرن ۱۶ رواج پیدا کرد و یکی از مهمترین خصلتهای آن حالتی از نمایش تئاتر گونه است. این سبک به همراه تجمل و شکوهی که دارد، از طرفی بیش از سبکهای گذشته احساس را در نظر میگیرد و از سمت دیگر میتوانید ثروت و قدرت کلیسای کاتولیک را در آن تماشا کنید. این سبک جدید به ویژه خود را در بناهای سفارشی مذهبی بروز داد. از ویژگیهای اصلی این سبک میتوانیم به استفاده نمایشی از نور و سایه، استفاده جدی از رنگ و تزئینات، به کار گیری مجسمه و گچبری، عناصر پیچیده معماری و راهروهای عریضتر در کلیسا اشاره کنیم.
۸. روکوکو
سبک معماری روکوکو در اواخر قرن ۱۸ و به عنوان یک جنبش هنری و سبک، قسمتهای مختلف هنر مانند نقاشی هنری ، مجسمه، معماری، طراحی داخلی، ادبیات، دکوراسیون، موسیقی و تئاتر را تحت تأثیر قرار داد. مهد آن را میتوان پاریس عنوان کرد. این سبک برای اعتراض در برابر شکوه، تقارن، نظم خشک و قواعد سخت سبکهای قبلی مانند باروک شکل گرفت. این شیوه را به ویژه در کاخ ورسای میتوانید به خوبی تماشا کنید. در سبک معماری روکوکو تزئینات بسیار پر زرق و برق و رنگارنگی حضور دارند و تقارن به کلی مفهوم جدیدی را به خود میگیرد. روکوکو نسبت به سبک باروک که تاکید روی مذهب و مسیحیت داشت، سکولارتر بوده و در آن لذتهای دنیوی بیشتر در نظر گرفته شدهاند.
۹. نئوکلاسیک
سبک گچبری نئوکلاسیک در اوایل قرن ۱۸ شکل گرفت و همان طور که از نام آن پیداست، کاملاً از سبک کلاسیک باستان مشتق میشود. این سبک نیز با افراط روکوکو در تزئین و عدم قرینگی مقابله میکرد. از این نظر میتوان آن را هم ردیف سبکهای قبل از روکوکو مانند باروک دانست. این سبک معماری هنوز هم در بسیاری از بناها استفاده میشود.
۱۰. نئو گوتیک
سبک نئو گوتیک یا گوتیک ویکتورین، در اواخر دهه ۱۷۴۰ در انگلیس شکل گرفت. محبوبیت آن به سرعت در اوایل قرن ۱۹ توسط کسانی که قصد داشتند این سبک قرون وسطایی را در تقابل با نئو کلاسیک رواج دهند افزایش یافت. این سبک همان ویژگیهای سبک گوتیک اصلی را بازنمایی کرده که شامل الگوهای دکوراتیو، تاج زینتی نوک برج، پنجرههای کشیده و باریک و بیرون زدگی بالای درب ورودی میشود.
۱۱. آرنوو یا هنر نو
سبک آرنوو یا هنر نو مختص اروپا نیست و یک سبک بینالمللی هنر، معماری و هنر کاربردی محسوب میشود. این سبک که به ویژه در هنرهای تزئینی مورد توجه بود، بین سالهای ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۰ شهرت زیادی پیدا کرد. آرنوو واکنشی به هنر آکادمیک قرن ۱۹ بود و از فرمهای طبیعی به ویژه خطوط منحنی، گیاهی و گلها تشکیل میشد. اولین خانههای به سبک آرنوو توسط «ویکتور هورتا» (Victor Horta) و «هنری فان دِفلده» (Henry Van de Velde) در بروکسل ساخته شدند. در این خانهها جدای از خود سازه، در تزئینات داخلی، مبلمان، فرشها و جزئیات معماری نیز ویژگیهای آرنوو به چشم میخوردند.
۱۲. آردکو
سبک آردِکو یا دکو، علاوه بر معماری، در هنرهای دیگر مانند هنرهای تصویری و دیزاین نیز مورد استفاده بود و اولین بار بعد از جنگ جهانی اول در فرانسه ظهور یافت. این سبک بر روی طراحی ساختمانها، مبلمان، جواهرآلات، مد، ماشینها، سالنهای سینما، قطارها و هر چیز دیگری که فکرش را بکنید تأثیر گذاشت. نام این سبک، کوتاه شده «آرت دکوراتیو» (Arts Décoratifs) بوده و از نمایشگاه بینالمللی هنرهای مدرن دکوراتیو و صنعتی گرفته شده است. سبکهای گوناگونی در شکل گیری آردکو شریک بودهاند که کوبیسم یکی از آنها به شمار میرود.